System SENT – system rejestracji i monitorowania przewozu towarów

Towary wrażliwe są specyficzną grupą produktów, które zostały obarczone przez państwo dodatkowymi ograniczeniami oraz podlegają ścisłej kontroli i monitoringowi podczas transportu. Przewożenie niektórych towarów wymaga zgłoszenia poprzez System Elektronicznego Nadzoru Transportu. Niniejszy artykuł stanowi swoiste kompendium wiedzy, w skrócie przybliżające najistotniejsze kwestie związane z systemem SENT.

Czym jest SENT?

System Elektronicznego Nadzoru Transportu (w skrócie SENT), to elektroniczny rejestr zgłoszeń przewożonych towarów wrażliwych. Został on stworzony w odpowiedzi na ustawę  z dnia 9 marca 2017 roku o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opalowymi (Dz.U. 2017 poz. 708). Poprzez niego odbywa się zgłaszanie wymaganych ustawą danych, ich modyfikacja czy aktualizacja. Dostęp do systemu następuje za pośrednictwem usługi e-Przewóz, znajdującej się na platformie PUESC (Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych). Konto na portalu może założyć jedynie osoba fizyczna, która będzie dokonywała wymaganych zgłoszeń w imieniu danego podmiotu.

Jakie produkty podlegają monitorowaniu?

Zgłoszeniu oraz monitorowaniu podlegają ściśle określone ustawą towary. Są one wskazane poprzez kod CN, który posiadają. System Elektronicznego Nadzoru Transportu obejmuje transport następujących towarów:

• paliwa silnikowe i ich pochodne, paliwa opałowe, oleje i preparaty smarowe wykorzystywane jako dodatki do paliw silnikowych;
• alkohol etylowy nieskażony o objętościowej mocy alkoholu ≥ 80% oraz alkohol etylowy całkowicie skażony;
• wyroby zawierające alkohol etylowy (odmrażacze, rozpuszczalniki i rozcieńczalniki);
• susz tytoniowy.

Ustawa przewiduje także możliwość rozszerzenia listy i tak w drodze rozporządzenia Ministerstwa Finansów z dnia 20 lipca 2018 roku wprowadzono obowiązek zgłaszania przewozu olejów roślinnych i tłuszczy, a także bibułki papierosowej oraz taśm formujących.

W przepisach określono także parametry takie jak masa i objętość, przy których przewozie konieczne jest zgłoszenie do systemu monitorowania. Zgodnie z nimi należy zgłosić towary wrażliwe przewożone w opakowaniach jednostkowych większych niż 26l lub 26kg (w zależności od rodzaju produktu) oraz przewożone w ilościach większych jak 500l lub 500kg.

Monitorowaniu nie podlegają natomiast przesyłki w paczkach pocztowych przewożone przez operatorów pocztowych; przesyłki podlegające procedurom celnym tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania bądź wywozu i powrotnym wywozem; przesyłki przemieszczane w procedurze zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu EMCS oraz przewóz towarów środkami transportu należącymi do organów państwowych takich jak Policja, Straż Graniczna czy ABW.

Kogo obowiązuje system i na jakim obszarze?

Do dokonywania zgłoszeń w systemie SENT zobowiązane są wszystkie podmioty uczestniczące w transakcji towarów wrażliwych, a więc zarówno dostawca, jak przewoźnik oraz nabywca. Są to więc osoby fizyczne, osoby prawne bądź jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które prowadzą działalność gospodarczą polegającą na dostawie towarów w rozumieniu ustawy VAT oraz dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu towarów w rozumieniu ustawy VAT.

Jeśli czynności zgłaszające dokonywane są przez pracowników przedsiębiorstw, wymagane jest pisemne upoważnienie udzielone przez właściciela i znajdujące się w aktach podmiotu.

Monitorowaniu podlegają przemieszczenia dokonywane w ramach dostaw krajowych, wewnątrzwspólnotowych lub eksportu- gdy rozpoczynają się na terenie kraju; wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz ich importu- gdy rozpoczynają się nie terytorium kraju członkowskiego UE lub państwa trzeciego oraz przemieszczenia przez terytorium kraju, które rozpoczyna się w jednym państwie UE lub kraju trzecim a kończy w innym.

Jak dokonać zgłoszenia?

Realizacja zgłoszenia poprzez SENT składa się z trzech etapów. Etap pierwszy polega na zgłoszeniu przez podmiot wysyłający zamiaru przewozu towaru wrażliwego. Zgłoszenie odbywa się poprzez wypełnienie oraz wysłanie odpowiedniego formularza. Następnie generowany jest numer SENT oraz trzy klucze uwierzytelniające- po jednym dla każdego uczestnika procesu. Istotne jest to, iż numer ważny jest 10 dni i w tym czasie powinien zostać wysłany towar.

Drugi etap to uzupełnienie zgłoszenia przez przewoźnika o dane takie jak: dane osobowe wysyłającego i odbierającego, informacje o towarze, numer rejestracyjny pojazdu, dane o trasie, planowaną datę rozpoczęcia oraz zakończenia przewozu. Transport możliwy jest dopiero po otrzymaniu potwierdzenia.

Podczas ostatniego, trzeciego etapu, podmiot odbierający uzupełnia zgłoszenie o informacje dotyczące odbioru towaru, przy czym obowiązek ten trzeba spełnić nie później niż w następnym dniu roboczym po dostarczeniu towaru.

Ważną kwestią są zmiany w systemie SENT, które obowiązują od 1 października 2018 roku a dotyczą konieczności wyposażenia pojazdu w lokalizator z oprogramowaniem monitorującym trasę przewozu towarów wrażliwych.

Kary za naruszenie przepisów

W przypadku niedopełnienia obowiązków związanych ze zgłoszeniem transportu w systemie SENT oraz w przypadku podania nieprawdziwych danych, zarówno środek transportu, jak i towar mogą ulec zatrzymaniu i plombowaniu a także może zostać nałożona kara finansowa na przedsiębiorcę i kierowcę. Jest to zazwyczaj bardzo wysoka i bezwzględna sankcja, wynosząca nawet 100 tysięcy złotych.