„Wypadki chodzą po ludziach”- to znane powiedzenie, które w jeszcze większym stopniu dotyczy kierowców zawodowych. Ze względu na specyfikę swojej pracy, są oni zdecydowanie bardziej narażeni na wypadek podczas wykonywania swoich obowiązków służbowych. Oczywiście zarówno każdy pracownik, jak i pracodawca stara się zachować wszelkie środki ostrożności, by do takich zdarzeń nie dochodziło, jednak statystyki pokazują, iż nie zawsze się to udaje. W niniejszym artykule przedstawimy podstawowe informacje, z punktu widzenia pracodawcy, jak postępować po wystąpieniu ewentualnego wypadku kierowcy i jakie kroki podjąć.
Definicja pojęcia wypadku wskazana została w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie z nią, za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, w wyniku której nastąpił uraz lub śmierć i które nastąpiło w związku z wykonywaną pracą. Aby więc mówić o wypadku przy pracy, konieczne jest wystąpienie wszystkich powyższych przesłanek łącznie.
Podczas wystąpienia wypadku przy pracy konieczne jest także wykazanie związku pomiędzy wypadkiem a pracą, a dokładnie udowodnienie, że zdarzenie wystąpiło podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności pracowniczych lub poleceń przełożonych, czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia lub w trakcie dyspozycji pracownika, w drodze pomiędzy siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania pracy.
Biorąc więc pod uwagę pracę kierowcy zawodowego, oprócz prowadzenia pojazdu za wypadek przy pracy uznaje się również zdarzenie, które nastąpiło w trakcie załadunku, rozładunku, wypełniania obowiązków administracyjnych, utrzymywania pojazdu w czystości, dojazdu do pojazdu z bazy do miejsca jego postoju i podczas wykonywania wielu innych zadań służbowych, wchodzących w zakres pracy określony zarówno ustawą o czasie pracy kierowców, jak i umową o pracę. Nie należy zapominać także o 15-minutowej przerwie podczas co najmniej 6-godzinnej dobowej pracy kierowcy, gdyż ona również zaliczana jest do czasu pracy.
Ustawa wyróżnia trzy rodzaje wypadków przy pracy, które klasyfikowane są ze względu na ich konsekwencje. Są to:
Gdy dojdzie do wypadku przy pracy, ustawa nakłada na pracodawcę pewne elementy postepowania, które jest on zobowiązany podjąć. Są to między innymi: udzielenie pomocy poszkodowanym, odpowiednie zabezpieczenie miejsca wypadku, zawiadomienie właściwych organów a także przeprowadzenie badań okoliczności oraz przyczyn danego wypadku. Pracodawca otrzymując informację o wypadku pracownika, powinien więc kolejno:
Jeśli stan zdrowia poszkodowanego pracownika wymaga podjęcia interwencji oraz gdy jest to możliwe ze względu na to, iż do wypadku doszło w siedzibie firmy lub w jej niedalekim obrębie, pracodawca zobligowany jest udzielić poszkodowanemu podstawowej pomocy medycznej, wezwać służby ratunkowe lub przewieźć pracownika do najbliższego punktu medycznego, gdzie taką pomoc będzie mógł otrzymać.
Jeśli do wypadku dochodzi na drodze, wiemy oczywiście jak właściwie zabezpieczyć miejsce zdarzenia, ustawiając trójkąt ostrzegawczy bądź włączając światła awaryjne, jeśli jest to możliwe. Na czym polega jednak zabezpieczanie miejsca wypadku, na przykład na terenie bazy? Chodzi tu przede wszystkim o brak jakiejkolwiek ingerencji w celowe przestawianie maszyn, urządzeń czy innych elementów stanowiska pracy. Jedynym wyjątkiem są sytuacje, gdy zmianę takich ustawień wymusza konieczność udzielenia pomocy poszkodowanemu, ratowanie mienia lub zapobieganie niebezpieczeństwa.
Należą do nich między innymi okręgowy inspektor pracy, prokurator lub inny właściwy organ. Pracodawca zobowiązany jest do niezwłocznego zgłoszenia wypadku tym służbom, przy czym z obowiązku tego nie jest zwolniony nawet wówczas, gdy Państwowa Inspekcja Pracy oraz Prokuratura- zawiadomione przez policję- działają już na miejscu wypadku. Pracodawca mimo tego ponownie zgłasza fakt wystąpienia wypadku telefonicznie, jak również w sposób pisemny (za pomocą maila lub poczty tradycyjnej), co jest potwierdzeniem spełnienia ustawowego obowiązku.
Okoliczności oraz przyczyny wypadku bada powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy. Czynności te powinny zostać podjęte jak najszybciej, gdyż zgodnie z prawem zespół powypadkowy ma 14 dni na dokonanie należytych ustaleń oraz sporządzenie protokołu, w którym znajdzie się informacja o okolicznościach i przyczynach wypadku oraz kwalifikacja badanego zdarzenia. Pracodawca w imieniu zespołu powypadkowego powinien zwrócić się do służb z prośbą o udostępnienie dokumentacji takiej jak protokół z opisami, fotografiami, szkicami i innymi danymi, które są istotne z punktu oceny zdarzenia.
Jak więc widzimy procedury postępowania pracodawcy wobec wystąpienia wypadku przy pracy są ściśle określone. Są one na tyle przejrzyste iż nie powinny stanowić problem w przypadku wystąpienia ewentualnego zdarzenia z udziałem pracowników.